Toelichting / context

"Iedereen die zich bezighoudt met maatschappelijke transities zal een manier moeten zien te vinden om zich te verhouden tot deze uiteenlopende vormen van transitiepijn. Hoe doen we dat?

Hier komt het concept van systeemintelligentie in beeld. We willen geen speelbal zijn van onze emoties en van de chaos in een veranderende wereld. We willen tot een weloverwogen keuze komen: wat is er aan de hand, wat doet dit met mij, op welke manier wil ik handelen? Om deze keuze te kunnen maken, hebben we een keuzeruimte nodig, een ruimte waarin we emoties, informatie en gebeurtenissen kunnen onderzoeken, afwegen en verbinden met onze eigen wijsheid.

We kunnen onze keuzeruimte op twee manieren vergroten, namelijk door het ontwikkelen van emotionele intelligentie en systeemintelligentie. In kijkvenster 1 heb ik deze weergegeven als de twee randen van een donut. Oplettende lezers zullen wellicht zien dat deze figuur overeenkomsten vertoont met het model van de donut-economie van Kate Raworth (zie ook hoofdstuk 2). Daardoor heb me inderdaad laten inspireren. Net zoals de mensheid de opgave heeft om te leren leven tussen gezonde grenzen (sociaal en planetair), zo hebben we als individu de opgave om gezonde grenzen te ontwikkelen in het omgaan met transitiepijn.

Emotionele intelligentie is de vaardigheid om wijs te leren omgaan met de diverse emoties die in onszelf worden opgeroepen als logische reactie op pijnlijke informatie en gebeurtenissen in de wereld om ons heen. [...]

Systeemintelligentie is het vermogen om analytisch te leren kijken naar de oude systemen die ten grondslag liggen aan de grote maatschappelijke transities van onze tijd. [...]

In de keuzeruimte kunnen we ontdekken hoe we hoopvol kunnen handelen: hoe we verschil kunnen maken in een wereld vol verandering, als uniek individu, te midden van anderen.
Onze keuzeruimte wordt groter naarmate we meer emotionele intelligentie en systeemintelligentie ontwikkelen. De randen van de donut zijn dus niet statisch, maar dynamisch: ze kunnen naar binnen en naar buiten bewegen. Als de randen van de donut praktisch samenvallen, hebben we nauwelijks keuzeruimte en kunnen we eigenlijk alleen maar op de automatische piloot reageren op de chaos van maatschappelijke transities en op transitiepijn. Liggen de randen van de donut verder uit elkaar, dan ontstaat er een keuzeruimte waarin we kunnen onderzoeken, kunnen overwegen, onszelf beter kunnen leren kennen als uniek individu, onze wijsheid kunnen aanboren en onze plek kunnen ontdek ken te midden van anderen. 

Met dit boek wil ik mensen helpen om hun keuzeruimte groter te maken. In de volgende paragraaf leg ik uit hoe ik dat doe.

(Uit: Perspectief: Hoop houden en verschil maken in een wereld vol verandering, p. 30-34)